Σάββατο 23 Απριλίου 2011

Από την Ποντοκώμη στο Χαλάνδρι και στην Κρήτη...

Η Ποντοκώμη Κοζάνης είναι ο γενέθλιος τόπος του Γιώργου Ιωαννίδη, το Χαλάνδρι Αττικής είναι ο τόπος μόνιμης κατοικίας του και η Κρήτη ο μεγάλος έρωτάς του. Στους σταθμούς αυτούς τον ακολουθεί η ποντιακή καταγωγή του. Σε όλους είναι γνωστός ως ο Καρσλής από την Ποντοκώμη. Αυτό το παρωνύμιο απαντά και στο βιβλίο του: Σιγά την κρίση τους..., στο οποίο κυριαρχεί το χιούμορ, η σύλληψη των πραγμάτων και της ζωής από την αστεία και κωμική πλευρά τους. Αυτός ο τρόπος έκφρασης, ίδιο έξυπνου και πνευματώδους ανθρώπου, παρατηρείται ακόμα και στον τίτλο και στους υπότιτλους των δεκαέξι ιστοριών-διηγημάτων του βιβλίου του, των οποίων η ανάγνωση είναι πολύ ελκυστική, ξεκούραστη, χαρούμενη και δημιουργική. Το πάντρεμα της αφήγησης στη νεοελληνική μορφή της γλώσσας και των διαλόγων στην ποντιακή διάλεκτο κάνει ακόμα εκφραστικότερα και παραστατικότερα τα διηγήματα.
«Πόντος, η γη των προγόνων μου» είναι ένα οδοιπορικό από την Κατερίνη ως την Πόλη, την Μπάφρα, την Αμάσεια, τη Σαμψούντα, την Αμισό, την Τραπεζούντα..., με όλα τα παρεπόμενα, στη διαδρομή και στις στάσεις, τα θετικά και τα αρνητικά: τις ιδιοτροπίες των εκδρομέων, τις γνωριμίες μεταξύ τους, τις σωματικές ανάγκες, με πρώτη αυτή του προστάτη, που αφήνει απροστάτευους όσους επιμένουν να τον πηγαίνουν εκδρομή..., τις μνήμες, την ιστορία, την πολιτική, τον πόλεμο, τα θύματα, που είναι, συνήθως, οι απλοί άνθρωποι. Όλα λειτουργούν αποζημιωτικά... και οι Πόντιοι, ακόμα και σήμερα, ό,τι καλό συναντούν το αρπάζουν, από χορό, από μουσική, από λέξεις, από έθιμα που ομορφαίνουν και τη δική τους και τη δική μας ζωή... Η επιστροφή δυναμώνει την πεποίθηση πως οι Έλληνες Πόντιοι πρώτα είναι Πόντιοι και μετά έλληνες «Το ανατολικό Καρς» έμενε στη μνήμη του συγγραφέα σαν την Ιθάκη του Οδυσσέα... και έψαχνε καιρό να το επισκεφθεί. Εκεί ήλθαν πολλές θύμησες, και από τις όμορφες που πάντα ξάπλωναν και περίμεναν τον εραστή τους...
«Τα πάθη στα ποντιακά βουνά» είναι βιώματα από τα μεγάλα βάσανα της νιότης, καθημερινές ιστορίες, που εκφράζουν τις χαρές ή τις λύπες των ανθρώπων. Βέβαια, το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους θα μείνει άγραφο. Ο συγγραφέας γράφει μόνο για να ζει τα πάθη των ηρώων του... Άλλως θα έλυνε προβλήματα που είναι και η δουλειά του. Ας εν και απ’ ατό ας εν, όπως λένε οι Πόντιοι.
«Ο Ταμίρ-αγάς» είναι ο εκφραστής της «κεντρικής» εξουσίας στην Ποντοκώμη, σε μια κοινωνία που κυριαρχούν οι Μιχαηλίδηδες, ακόμα και μετά τις όποιες διοικητικές αλλαγές... Πάντα δήμαρχος από την ίδια οικογένεια... «Εθελουσία έξοδος» είναι η στιγμή που κανείς πια δεν ασχολείται με τη φθορά και τη διαφθορά συνειδήσεων από τον πλουτισμό επιχειρήσεων και ατόμων σε βάρος των αναμενόντων το τέλος στον προθάλαμο της εξόδου από τη ζωή. Το καρτέλ λειτουργεί άψογα. Κάθε προσφορά υπηρεσιών είναι ακριβή και όμοια. Και ωσάν να μην έφθανε αυτό½ στην Κοζάνη και στην Πτολεμαΐδα υπάρχουν τα περισσότερα γραφεία κηδειών, από όλη την Ελλάδα αναλογικά με τον πληθυσμό. Εκεί ο χάρος κοιμάται με διαφορετικό εραστή κάθε βράδυ. Ο συγγραφέας, όταν επισκέπτεται την περιοχή περνά βόλτα και από λαϊκή να χαζέψει προϊόντα και κυρίως ανθρώπους. Στο πρόγραμμά του εντάσσει την επίσκεψη στα νεκροταφεία, όπου συναντά τη φιλοσοφία για την άλλη ζωή των απογόνων, τη ματαιοδοξία στο αποκορύφωμά της, αλλά και την οικονομική επιφάνεια των κληρονόμων... Πολλοί μεγάλοι τάφοι χωρίς κανένα ιδιαίτερο λόγο: του λεβεντόγερου, του κρυφοζωηρού, του καταδότη, της χήρας, των νεκρών της κατοχής, των νεκρών από τον εμφύλιο... Τι χρωστά ο κάθε Ποντοκωμίτης στην ιδιωτική επιχείρηση που κερδίζει δισεκατομμύρια από τη δική του γη; Ευτυχώς που οι «δυνατοί» δεν μπορούν να αλλοιώσουν τις μνήμες και τα συναισθήματα. Και με τους τόσους ξεριζωμούς... πιστεύω, σε αντίθεση με τον συγγραφέα, πως κάτι μένει, για να περιδιαβαίνει και ο ίδιος τα μέρη των νεανικών του ερώτων και να στοχοποιεί το παρελθόν.
«Το Καϊμακτσαλάν με τα λουτρά Μπόζαρ στην Αριδαία» τον προσγειώνουν κάθετα. Όσοι φθάνουν μέχρις εκεί έχουν εμφανή τα αποτυπώματα που αφήνουν ο προστάτης και η ακράτεια, ό,τι δήλαδή δεν είναι το καλύτερο για τους συμπαθείς κατά τα άλλα γέροντες να κατακλύζουν τον χώρο. Οι πόνοι καθεαυτοί στην ηλικία τους δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα. Το ομολογεί και ο συγγραφέας: στα 75 όποιος δεν πονά είναι πεθαμένος!
«Η ομιλία μου στη Θεσσαλονίκη» είχε κάποιους δισταγμούς. Δεν γνώριζε πώς θα τον υποδέχονταν οι φίλοι από τα φοιτητικά χρόνια... Του έδωσε πάντως την ευκαιρία να ξαναζήσει στην πόλη που τον ωρίμασε βιολογικά, επιστημονικά, κυρίως όμως πολιτικά. Να θυμηθεί τους αγώνες για τη Δημοκρατία, το 114 και το 15%. Αγώνες και αγωνίες μια ζωή... που πήγαν περίπατο. Το ξέρω και από δικού μου. Γιατί και εγώ ήμουνα από τους «εμείς»..., ποτέ από τους «αυτοί», αφού και εκείνος και εγώ έχουμε την καταγωγή από χωριό.... Γεγονός που δεν είναι τόσο σημαντικό όσο που η Θεσσαλονικη και η Αθήνα του ’60 είναι κάτι σαν τη νιότη μας που φεύγει αθόρυβα, χωρίς να ακούμε τα βήματά της. Στο διήγημα αυτό ο συγγραφέας επιμένει να κρατήσει ζωντανές λίγες στιγμές από την πόλη των χρόνων της νιότης του... και είναι αλήθεια πως το πετυχαίνει.
«Η συνάντηση των γερο-εφήβων της Ποντοκώμης» του δίνει την ευκαιρία να διαλαλήσει, σε δύο επίπεδα την ομορφιά: στο πρώτο ότι ανήκει σε όλους, όπως η Ακρόπολη με τον Παρθενώνα και στο δεύτερο, πως τις όμορφες γυναίκες δεν τις παντρεύεσαι, απλώς σχετίζεσαι με αυτές. Ταυτόχρονα, όμως, ομολογεί πως η μοίρα μας το έχει, κυρίως στην ηλικία αυτή, να είμαστε τα «παιδιά» της αντίφασης, με τις πράξεις μας σε πλήρη δυσαρμονία με τα πιστεύω μας.
«Η συνάντηση των αγνοουμένων του ’60» φέρνει στη μνήμη τα δύσκολα χρόνια κι ακόμα τα πιο δύσκολα για όσους είχαν την κοινωνική εαισθησία να αλλάξουν τον κόσμο και τελικά το μόνο που κατάφεραν είναι να αλλάξουν αυτοί προς τα νερωμένα κρασιά της απόλυτης αλήθειας και της αναίμακτης επανάστασης. Ο συγγραφέας και αυτό το κατάλαβε νωρίς. Τι να κάνουμε; Μας άρεσαν τα όνειρα, γιατί αυτά δεν έχουν όρια, δεν έχουν επικριτές, δεν έχουν αντιπάλους και δεν αφήνουν πληγές. Όμως και πάλι τι κρίμα, που εκείνη η γενιά δεν επαναλήφθηκε;
«22 του Φλεβάρη ο χορός των αγνοουμένων του Χαλανδρίου», με την ευθύνη του συγγραφέα, ο οποίος είναι και για μια εικοσαπενταετία πρόεδρος των Ποντίων της περιοχής. Για έναν άνθρωπο, όπως είναι ο ίδιος, έχει και ο χορός την αγωνία και τον αγώνα να γεμίσει μια μεγάλη αίθουσα και να ευχαριστηθεί ο κόσμος όλος τόσο με τα εδέσματα όσο και με τη διασκέδαση.
«Οδηγώντας στην εθνική με συνοδηγό την γκρίνια. Η άλλη πλευρά». Πρόκειται, ασφαλώς, για τη Χαρούλα του, την αγαπημένη σύζυγό του που αφού την αγαπά τόσο δεν είναι εύκολο να μην γκρινιάζει... Εκεί να δείτε...
«Όταν εκδίδεις βιβλίο εκδίδεσαι γενικώς». Είναι μια εξαντλητική συζήτηση με τον δεύτερο εκδότη του, τον επίσης πόντιο Κυριακίδη, που τσακίζει κόκκαλα. Πιο άτρωτος βγαίνει ο Καρσλής, ως Πόντιος και αριστερός.
«Όμορφες παρουσίες» είναι οι επιλογές του συγγραφέα... και ως μαθηματικού.
«Ο Παντελής με τον καφενέ του», το στέκι των φίλων στο Ρέθυμνο, αποκαλύπτει άλλη μια πτυχή του χαρακτήρα του, πολύ κοντινή στον χαρακτήρα του «καφετζή» που βλέπει κάθε φορά που έρχεται στην Κρήτη, ακριβώς γιατί δεν «καλουπώνεται».
«Η εντατική στην Κρήτη» και «Το οίδημα και το πήδημα» είναι τα διηγήματα που ολοκληρώνουν το βιβλίο, στα οποία το χιούμοερ εκμηδενίζει σχεδόν τον πόνο και εξαφανίζει την «εθελουσία έξοδο». Δημιουργεί, μάλιστα μια τέτοια κατάσταση ευχαρίστησης και απόδοσης ευγνωμοσύνης προς την Κρήτη, το Ρέθυμνο και το προσωπικό του Νοσοκομείου του και εκφράζεται με τρόπο ζεστό, αποκαλυπτικό, χαρακτηριστικό άρχοντα Μακεδόνα.
Οι εικόνες που κοσμούν τα κείμενα είναι της κόρης του Ελένης Ιωανν΄διου, που υπηρετεί ως παθολόγος στο ΕΣΥ στ Ρέθυμνο.
Στο σύνολό τους τα διηγήματα αποκαλύπτουν και όλη τη ζωή του συγγραφέα. Τα αυτοβιογραφικά στοιχεία κυραρχούν και στις 16 ιστορίες. Κι αν αυτό δεν ήταν ο σκοπός του, η πορεία του τον οδήγησε «μαθηματικά» σ’ αυτόν. Το ποδόσφαιρο, το τραγούδι, η πολιτική, τα μαθηματικά, η Χαρούλα, οι δύο κόρες, ο γιος, τα εφτά εγγόνια και η ποντιακή καταγωγή του είναι οι μεγάλοι σταθμοί της ζωής του, τα προσωπικά του έντονα βιώματα και ανεξίτηλα αποτυπώματα.

Πηγή: http://www.goodnet.gr/ - Μιχάλης Τρούλης

Δεν υπάρχουν σχόλια:

 
back to top