Γεωργικός και κτηνοτροφικός κατ’ αρχήν ο νομός Κοζάνης, αλλά ο ορυκτός πλούτος που έκρυβε στα σπλάχνα του άρχισαν να τον καθιστούν βιομηχανικό νομό. Ο ορυκτός πλούτος ήταν αυτός που συνέβαλε στην βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη του νομού. Αυτά τα οφέλη όμως ήταν οφέλη και για την εθνική οικονομία.
Ο ορυκτός πλούτος είναι άμεσα συνδεδεμένος με τον πολιτισμό της ανθρωπότητας και την πολύμορφη ισχύ μια χώρας. Οι ανασκαφές και οι ανακαλύψεις των αρχαιολόγων έφεραν στο φως το σπουδαίο ρόλο που έπαιξε, ως σύμβολο ισχύος και πλούτου, ο χρυσός κατά την αρχαιότητα.
Ο μύθος του χρυσόμαλλου δέρατος χαρακτηρίζει τους πρώτους ποντοπόρους χρυσοθήρες και εμπόρους. Οι θαλάσσιοι δρόμοι προς τις χώρες του χαλκού, κασσίτερου, χρυσού και αργύρου άφησαν βαθιά ίχνη στην ιστορία
Η ιστορία που αναφέρει ότι η δύναμη των Φαραώ οφείλονταν στα μεταλλεία της Νουβίας και του Σινά. Τα μεταλλεία του Λαυρίου, καλούμενα «Αργυρεία» αποτελούσαν την αρχαιότερη μεταλλευτική βιομηχανία του κόσμου.
Περί της μεταλλευτικής αξίας των εκβολάδων και σκωριών, ως «μεταλλεύματος» μολύβδου και αργύρου Γάλλοι επιστήμονες και ακαδημαϊκοί έγραψαν: «Οι αρχαίες σκουριές του Λαυρίου ανέρχονται σε ποσότητα 3.000.000 τόνων. Το περιεχόμενο των σκωριών αυτών σε μόλυβδο συνίσταται κατά μέσο όρο σε 10%. Ο μόλυβδος αυτός περιέχει άργυρο σταθερό 3-4 χιλιοστών του βάρους αυτού» (Dauberee, A., Chevalier, M. 1867). Δηλαδή άργυρο συνολικής αξίας 300.000.000 δραχμών. Ποσό ιλιγγιώδες για την εποχή εκείνη.
Ο Κορδέλας, Α. (1870) μεταλλειολόγος υπολογίζει ότι οι αρχαίοι Αθηναίοι εξήγαγαν 2.500.000 τόνους αργυρούχου μολύβδου. Η επί 300 έτη «ρέουσα πηγή αργύρου» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αισχύλος, συνέβαλε στη δημιουργία αλλά και τη διάδοση του Ελληνικού πολιτισμού, κέντρο του οποίου υπήρξε η Αθήνα. Είναι γνωστό ότι η κοπή των νομισμάτων γίνονταν από τον άργυρο του Λαυρίου με απεικόνιση την περίφημη «Λαυρεωτική γλαύκα» της Αθηναϊκής πολιτείας.
Κατά τον Στράβωνα, την εποχή του Φιλίππου (340 π.Χ) η εκμετάλλευση του χρυσού εκ των χαλαζιακών φλεβών, των μικτών θειούχων μεταλλευμάτων του Παγγαίου, Ολυμπιάδας έφτασε σε μεγάλες αποδόσεις. Στην περιοχή Ολυμπιάδας Χαλκιδικής υπάρχουν 1.000.000 περίπου τόνοι αρχαίων σκωριών.
Η αξία του ορυκτού πλούτου και γενικότερα των φυσικών αγαθών, αποτυπώνεται σήμερα ανάγλυφα στις προηγμένες, τεχνολογικά, χώρες. Σε όλη την πορεία της ανθρωπότητας, ποτέ δεν ήταν οι ανισότητες στην κατανομή των αγαθών τόσο μεγάλες και οι πεινασμένοι της γης τόσοι πολλοί, όσο σήμερα, που η δημιουργική ικανότητα των ανθρώπων, η τεχνολογική πρόοδος και η παραγωγικότητα βρίσκονται στο απόγειό τους. Μελετητές και επιστήμονες προβλέπουν ότι στα επόμενα τριάντα χρόνια η ανθρωπότητα θα καταναλώσει περισσότερα ορυκτά καύσιμα και προϊόντα διατροφής από όσα κατανάλωσε, συνολικά, σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της.
Η εισαγωγική αναφορά έγινε για να επισημανθεί πόσο μεγάλη σημασία, διαχρονικά, είχε ο ορυκτός πλούτος, πόσο σημαντικό ρόλο έπαιζε στην ανάπτυξη των κρατών και κυρίως πόσο ισχυρός παράγοντας ήταν αυτός που κατείχε και διαχειρίζονταν τον ορυκτό πλούτο. Τίποτε δεν άλλαξε από τότε. Η ίδια ιστορία καταδεικνύει, πως στρατηγικής σημασίας τόποι χαρακτηρίζονται εκείνοι που διαθέτουν ορυκτό πλούτο. Δεν υπήρξαν λίγες οι πολεμικές συγκρούσεις για την κυριαρχία και την επικαρπία αυτού του πλούτου. Σήμερα το πετρέλαιο και η ενέργεια παίζουν τον κυρίαρχο ρόλο στην παγκόσμια οικονομία και είναι ο καθοριστικός παράγοντας που διαμορφώνει τις παγκόσμιες πολιτικές. Το μεγαλύτερο όμως αγκάθι, προκύπτει από τις μεγάλες οικονομικές εταιρίες και τα οικονομικά καρτέλ, που ένεκα του μεγάλου οικονομικού κέρδους που αποφέρουν, το πετρέλαιο και η ενέργεια, επηρεάζουν και διαμορφώνουν εθνικές αλλά και παγκόσμιες πολιτικές. Η Ελλάδα, που κατέχει αποδεδειγμένα ορυκτό πλούτο, δεν εξαιρείται αυτών των επιρροών οι οποίες τα τελευταία χρόνια είναι έντονες και δημιουργούν αναταραχές και αναταράξεις τόσο σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο.
Ο ορυκτός πλούτος της περιοχής, ως ενέργεια πλέον, άρχισε την δραστηριότητά του πριν από 50 περίπου χρόνια. Ο πρώτος άνθρωπος που ανακάλυψε το λιγνίτη στη λεκάνη Πτολεμαίδας και έφτιαξε τα πρώτα ορυχεία ήταν ο Νίκος Διαμαντόπουλος ο οποίος γεννήθηκε το 1873. Τα εδάφη τότε ανήκαν ακόμα στους Τούρκους, (η Δυτική Μακεδονία απελευθερώθηκε το 1912) οι οποίοι αποκαλούσαν τότε τον νεαρό εμπειρικό «ανασκαφέα» Μεντέμ Πατισάχ, δηλαδή βασιλιά των ορυκτών. Στην περίοδο των Βαλκανικών πολέμων πουλούσε το καύσιμο στον Αγγλικό και Γαλλικό στρατό. Ο ίδιος ανακάλυψε και το λιγνίτη στην Λάβα και στο Προσήλιο Σερβίων.
Μετά τον εμφύλιο πόλεμο τα ορυχεία πέρασαν στην ιδιοκτησία του Μποδοσάκη ο οποίος μαζί με την εταιρία του ΑΕΧΠ & Λιπασμάτων και την Δυτικογερμανική ΚΡΥΡΡ ίδρυσαν τη ΛΙΠΤΟΛ (Λιγνιτορυχεία Πτολεμαίδας) και λειτουργούσαν και εργοστάσιο λιγνιτοπλίνθων, μοναδικό στην Ελλάδα. Το 1959 η ΔΕΗ αγόρασε το 90% των μετοχών και το 10% η ΕΤΕ. Αυτόματα άλλαξε και ο προσανατολισμός του συγκροτήματος και κατευθύνθηκε καθαρά στον ενεργειακό τομέα.
Έκτοτε αρχίζει το «έγκλημα» στην ευρύτερη περιοχή. Κατασκευάστηκαν 6 λιγνιτικοί σταθμοί παραγωγής Ηλεκτρικού ρεύματος. ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, ΑΗΣ ΛΙΠΤΟΛ, ΑΗΣ Καρδιάς, ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, ΑΗΣ Αμυνταίου και ΑΗΣ Μελίτης. Ταυτόχρονα άρχισαν και οι διανοίξεις ορυχείων. Σήμερα οι απαλλοτριωθείσες εκτάσεις μαζί με αυτές που τρέχουν και αυτές που θα απαλλοτριωθούν άμεσα, αγγίζουν τα 200. 000 στρέμματα. Η όλη αυτή δραστηριότητα η οποία τις περισσότερες φορές δεν είχε μακρόπνοο σχεδιασμό, είχε σαν αποτέλεσμα όχι μόνο την αλλοίωση της γεωμορφίας της περιοχής αλλά ανάγκασε ολόκληρες κοινότητες να μετεγκατασταθούν και επηρέασε άμεσα την κοινωνική δομή και τον κοινωνικό ιστό των τοπικών κοινωνιών.
Η ανάλυση του «εγκλήματος» τις επόμενες ημέρες
Πηγή: www.kozan.gr - Της Παναγιώτας Τσολάκη
Η Τσολάκη Παναγιώτα είναι πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων του Τμήματος: ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
Πηγή Φωτογραφίας: Χρήστος Λαμπριανίδης
.gif)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου